Cà chua

Còn gọi là cà dầm, tomate (Pháp). Tên khoa học Lycopersicum esculentum Mill.

Thuộc họ Cà Solanaceae.

Hình ảnh cây cà chua vườn Chẫu đầu 2015:

Mô tả:

Cây thảo, sống theo mùa. Thân tròn, phân cành nhiều. Lá có cuống dài, phiến lá xẻ lông chim, số lượng thùy không ổn định, thường có răng cưa. Hoa họp thành những xim thưa ở nách lá, cuống phủ lông cứng. Đài 3-6 thùy hình mũi mác không dài hơn đài, mặt phủ lông. Nhị 5-6 bao phấn dính thành một ống bao quanh nhụy, thuôn dần ở đỉnh, mở bằng những kẽ nứt dọc ngắn. Bầu có 3 hoặc nhiều ô, mỗi ô chứa nhiều noãn. Quả mọng có 3 ô.

Mùa hoa quả: mùa đông và mùa xuân

Người ta trồng chủ yếu lấy quả để ăn. Lá dùng làm thuốc và là nguyên liệu chiết tomatin.

Thành phần hóa học:

Lá cà chua chứa rất nhiều gluco-ancaloit, trong đó tomatin chiếm thành phần chủ yếu.

Quả cà chua chứa các axit hữu cơ trong đó axit tactric, xitric, succinic và malic chiếm chủ yếu. Về dinh dưỡng, quả cà chua chứa 77% nước, 0,6% protit, 4% gluxit (saccaroza, pectin), 0,7% xenluloza, 0,4% tro. Muối khoáng gồm: 11,4mg% Canxi, 24,7mg% P, 1,3mg% Fe, các vitamin gồm: 1,9mg% carotene, 0,06mg% vitamin B1, 0,04mg% vitamin B2, 0,5mg% vitamin PP và 38mg% vitamin C (Bảng thành phần hóa học thức ăn Việt Nam – NXB Y học Hà Nội, 1972).

Hạt cà chua chứa 25% một loại dầu béo thô, có thể ăn được sau khi tinh chế. Khô dầu hạt cà chua có thể dùng làm thức ăn cho gia súc.

Công dụng và liều dùng:

Một số người dùng quả cà chua làm thuốc nhuận tràng, chữa sốt, lao phổi. Tại Tây Ban Nha, người ta phối hợp quả cà chua với quả ớt để chữa trĩ, hoặc người ta nấu cà chua với ít dầu hay mỡ (cho đến khi bốc hết hơi nước) rồi dùng dưới dạng thuốc mỡ bôi lên những nơi mụn nhọt, lở loét.
Đọt cà chua (lá non) được dùng để đắp mụn nhọt, nơi viêm tấy như sau: lấy đọt cà chua rửa sạch, giã nát, thêm vào vài hạt muối. Đắp lên nơi mụn nhọt hay viêm tấy, băng lại. Ngày làm một hai lần cho đến khi khỏi.
Lá cà chua khô hiện được dùng làm nguyên liệu chiết tomatin là một chất kháng khuẩn, chống nấm, chống một số sâu bệnh hại cây trồng (nhưng với liều nào đó lại có tác dụng kích thích sinh trưởng, ví dụ với sâu coleoptyle của thóc avoine). Tomatin còn được dùng để bán tổng hợp các hormone steroidic.

                                                                             Nguồn: Theo Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (2004)