Hồi

Còn gọi là đại hồi, bát giác hồi hương, đại hồi hương.

Đại hồi hay bát giác hồi hương là quả chín phơi khô của cây hồi. Hồi là về, hương là thơm, thịt thiu hay tương thối cho ít đại hồi vào nấu thì mùi thơm lại trở về do đó có tên.

Mô tả:

Cây nhỡ cao 2-6m, hình dáng toàn cây thon hình quả tram, xanh tốt quanh năm, thân mọc thẳng cành dễ gãy. Lá mọc gần thành chum 3-4 lá ở đầu cành, có cuống, phiến lá vò nát có mùi thơm. Hoa khá to, mọc đơn độc ở kẽ lá, cành hoa màu trắng ở phía ngoài hồng thắm ở mặt trong. Quả hồi (nhân dân vẫn gọi nhầm là hoa hồi) gồm 6-8 đại (cánh), có khi tới 12-13 đại xếp thành hình ngôi sao, đường kính trung bình 2,5-3cm dày 6-10mm. Tươi có màu xanh, khi chín khô cứng thì có màu nâu hồng, Trên mỗi đại sẽ nứ làm hai, để lộ một hạt màu nâu nhạt, nhẵn bóng. Lá, cuống, hoa và quả đều chứa tinh dầu.

Phân bổ, thu hái:

Cây hồi đặc biệt chỉ mọc ở trong một khu vực nhỏ chiếm khoảng 5.000km2 ở Tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, một số ít ở hai tỉnh Quảng Tây, Quảng Đông (Trung Quốc) giáp giới Việt Nam.

Trước đây người ta hay nhầm với cây hồi Nhật Bản hoặc cây hồi núi, hai cây này đều có chất độc.

Hồi hái vào hai vụ tháng 7-8 (hồi mùa) và 11-12 (hồi chiêm).

Công dụng và liều dùng:

Hồi là một vị thuốc được dùng trong cả Đông và Tây y.

Tây y dùng hồi làm thuốc trung tiện, giúp tiêu hóa, lợi sữa. Tác dụng trên hệ thống thần kinh và cơ (dịu đau, dịu co bóp) được dùng trong đau dạ dày, đau ruột và trong những trường hợp dạ dày và ruột co bóp quá mạnh.

Ngoài ra còn được dùng làm rượu khai vị, làm thơm thuốc đánh rang. Tuy nhiên nếu dùng nhiều với liều quá cao sẽ gây ngộ độc, với hiện tượng say, run chân tay, sung huyết não và phổi, trạng thái ngây có khi tới co giật như động kinh.

Theo tài liệu cổ, hồi có tác dụng chữa nôn mửa, đau bụng, bụng đầy chướng, giải độc của thịt cá. Những người âm hư, hỏa vượng không dùng được.

Thường dùng hiện nay làm thuốc giúp sự tiêu hóa, ăn uống không tiêu, nôn mửa, đau nhức tê thấp. mỗi ngày dùng 4-8g dưới dạng thuốc sắc. dùng ngoài ngâm rượu xoa bóp chữa đau nhức tê thấp.

Nguồn: Theo Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (2004)