Còn gọi là hương thảo, lan thảo, Ayapana du Tonkin. Tên khoa học Eupatorium staechadosmun Hance. Thuộc họ Cúc Asteraceae (Compositae).
Mô tả cây:
Mần tưới là một số loài cỏ có thể cao tới 1m, trung bình 50cm, cành phân nhánh nhiều, thân và cành màu hơi tím, trên có những rãnh chạy dọc. Lá mọc đối, phiến lá hẹp, mép có răng cưa to và nông, dài 7-11cm, rộng 17-25mm, gân chính nổi rõ, nhiều gân phụ phân nhánh, phiến lá có màu hơi tím. Cụm hoa hình đầu, màu hơi tím, mọc ở đầu cành hay kẽ lá thành xim hai ngả. Cuống hoa có nhiều lông ngắn, quả bế màu đen nhạt 5 cạnh. Mùa hoa ở miền bắc: tháng 4-5.
Phân bố, thu hái và chế biến:
Mọc hoang và được trồng nhiều nơi ở nước ta. Thường trồng làm hàng rào, hai bên đường vườn hoa, đường đi. Cách trồng rất đơn giản: cắt thành từng đoạn dài 20-30cm, cắm xuống đất hơi nghiêng, để hai hay ba đốt chìm dưới đất, sau 5-10 ngày là cây bén rễ và sống. Một hai tháng sau cây đã tốt, thường khi đó người ta dùng dao hay kéo cắt xén cho phẳng đẹp.
Muốn dùng mần tưới, người ta hái thân và lá hoặc nhổ toàn cây, dùng tươi hay khô trong mát dùng dần.
Công dụng và liều dùng:
Mần tưới là một vị thuốc dùng để trừ bọ gà, mạt gà, bọ chét hay rệp, mọt, chấy rận. Một số vùng dùng mần tưới uống làm thuốc lợi tiểu, bổ dạ dày, chữa sốt, điều kinh. Ngày uống 50-150g cây tưới dưới dạng thuốc sắc nếu dùng khô chỉ dùng 10-20g.
Dùng ngoài da không kể liều lượng.
Đơn thuốc có mần tưới:
Chống mọt đậu xanh, đậu đen, cau khô: cho mần tưới vào hũ đựng đậu hay cau.
Chống mạt gà bọ chét bọ chó: Hái cả cành cho vào ổ chó hay ổ gà sau khi đã dọn sạch phân, rác cũ, cứ 3-4 ngày thay một lần cho đến khi hết.
Trừ rệp: Hái cành mần tưới trải xuống dưới chiếu hay cho xuống gầm giường.
Chữa sốt, giúp tiêu hóa: Mần tưới khô 20g, nước 600ml, sắc còn 200ml chia 2 lần trong ngày và 15 phút trước 2 bữa ăn chính.
Nguồn: Theo Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (2004)
Nhận xét
Đăng nhận xét